মহালয়াৰ সৈতে কাইলৈৰ পৰা আৰম্ভ হ’ব দুৰ্গা পূজা উৎসৱ তথা নৱৰাত্ৰি। ২৬ ছেপ্টেম্বৰত মা দুৰ্গাৰ প্ৰথম ৰূপ শৈলপুত্ৰীক কলহ স্থাপন কৰি পূজা কৰা হ’ব। ৫ অক্টোবৰত বিজয়াদশমী উপলক্ষে মাতৃৰ মূৰ্তি বিসৰ্জনেৰে এই উৎসৱৰ সামৰণি পৰিব।
পুৰাণৰ মতে, মহিষাসুৰ ব্ৰহ্মাৰ গৰ্ভত অমৰ হৈ পৰিছিল। তেওঁৰ পৰাজয় কেৱল যিকোনো নাৰী শক্তিৰ বাবেনিশ্চিত। যেতিয়া দেৱতাসকল ৰাক্ষসৰ অত্যাচাৰৰ দ্বাৰা অভিভূত হয়, ব্ৰহ্মা, বিষ্ণু আৰু মহেশ্বৰে নাৰীৰ শক্তি সৃষ্টি কৰিছিল। তেওঁ মহামায়াৰ ৰূপত দুৰ্গা দেৱী। দুৰ্গাই দেৱতাসকলক দিয়া অস্ত্ৰৰে মহিষাসুৰক হত্যা কৰিছিল।
মহালয়াৰ দিনা দেওবাৰে পিতৃপক্ষ অমাৱশ্যাও আছে। আজি পিতৃপক্ষৰ অন্তিম দিন। সেইবাবেই আজিৰ দিনটোত মানুহে নদী, পুখুৰী, ঘাটত পূৰ্বপুৰুষক স্মৰণ কৰি প্ৰাৰ্থনা কৰিব। এনে কৰিলে পূৰ্বপুৰুষৰ আত্মা সন্তুষ্ট হয় আৰু তেওঁলোকে সুখেৰে গুচি যায় বুলি বিশ্বাস কৰা হয়।
নৱৰাত্ৰী উৎসৱ মা দুৰ্গাৰ নটা ৰূপক উৎসৰ্গিত কৰা হৈছে। ৯ দিন ধৰি ভক্তসকলে ভক্তিৰে মা দুৰ্গাৰ বিভিন্ন ৰূপক পূজা কৰিব। এইবাৰ মা দুৰ্গা হাতীত উঠি আহিব স্বৰ্গৰ পৰা পৃথিৱীলৈ।