ভয়াৱহ দিনৰ বাবে সাজু হ’বৰ হ’ল (China Water Bomb) অসমকে ধৰি উত্তৰ-পূববাসী৷ এক জলবোমাই আমাক নিমিষতে শেষ কৰিব দিব পাৰে৷ অৰুণাচলৰ নিচেই সমীপতে সেই জলবোমা স্থাপন কৰিছে চীনে৷ অৰুণাচল প্ৰদেশৰ ভাৰত সীমান্তৰ সমীপত তিব্বতৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীত ১৬৭.৮ বিলিয়ন ডলাৰৰ বান্ধ নিৰ্মাণৰ কাম শনিবাৰে আনুষ্ঠানিকভাৱে আৰম্ভ কৰিছে চীনে৷ বান্ধ নিৰ্মাণৰ কাম আৰম্ভ কৰাৰ পূৰ্বে ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ তলৰ অংশত ভূমি পূজন অনুষ্ঠানৰ আয়োজন কৰা হয়৷ এই সন্দৰ্ভত চৰকাৰী সংবাদ মাধ্যমে কয়, ‘চীনৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী লি কেকিয়াঙে স্থানীয়ভাৱে ইয়াৰলুং জাংবো নামেৰে জনাজাত নিয়িংচি চহৰৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ তলৰ অংশত এক ভূমি পূজন অনুষ্ঠানত বান্ধ নিৰ্মাণৰ কাম আৰম্ভ কৰাৰ কথা ঘোষণা কৰে৷’ ৰাজ্যিক সংবাদ সংস্থা ছিনহুয়াৰ মতে, তিব্বত স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চলৰ নিংচিৰ মেনলিং জলবিদু্যৎ কেন্দ্ৰৰ বান্ধস্থলীত এই ভূমি পূজন অনুষ্ঠান অনুষ্ঠিত হয়৷ বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ আন্তঃগাঁথনি প্ৰকল্প বুলি বিবেচিত এই জলবিদু্যৎ প্ৰকল্পই নিম্ন নদীপৰীয়া দেশ ভাৰত আৰু বাংলাদেশক চিন্তিত কৰিছে ৷
প্ৰকল্পটোত পাঁচটা কেছকেড হাইড্ৰ’ পাৱাৰ ষ্টেচন প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছে যে এই প্ৰকল্পত পাঁচটা কেছকেড হাইড্ৰ’ পাৱাৰ ষ্টেচন অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হ’ব, য’ত মুঠ বিনিয়োগ প্ৰায় ৰ.২ ট্ৰিলিয়ন ইউয়ান [প্ৰায় ১৬৭.৮ বিলিয়ন ডলাৰ] হ’ব বুলি অনুমান কৰা হৈছে ৷ ২০২৩ চনৰ প্ৰতিবেদন অনুসৰি এই জল শক্তি কেন্দ্ৰটোৱে প্ৰতি বছৰে ৩০০ বিলিয়ন কিলোৱাট ঘণ্টাৰো অধিক বিদু্যৎ উৎপাদন কৰিব বুলি আশা কৰা হৈছে – যিটো ৩০ কোটিতকৈ অধিক লোকৰ বাৰ্ষিক প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণৰ বাবে যথেষ্ট ৷ইয়াৰ জৰিয়তে মূলতঃ বাহ্যিক ব্যৱহাৰৰ বাবে বিদু্ৎ যোগান ধৰাৰ লগতে তিব্বতৰ স্থানীয় চাহিদা পূৰণ কৰা হ’ব, যাক চীনে আনুষ্ঠানিকভাৱে জিজাং বুলি কয়৷ প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছে যে ৰাষ্ট্ৰীয় উন্নয়ন আৰু সংস্কাৰ আয়োগ আৰু চীনৰ শক্তি নিৰ্মাণ নিগমকে ধৰি বিভিন্ন সংগঠনৰ প্ৰতিনিধি আৰু স্থানীয় লোকে এই অনুষ্ঠানত অংশগ্ৰহণ কৰে ৷ এই প্ৰকল্পটো যোৱা বছৰৰ ডিচেম্বৰ মাহত অনুমোদিত হৈছিল৷ এই বান্ধটো হিমালয়ৰ বিশাল উপত্যকাত নিৰ্মাণ কৰা হ’ব, য’ত ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীখনে বিশাল বাট লৈ অৰুণাচল প্ৰদেশ আৰু তাৰ পিছত বাংলাদেশলৈ বৈ যায় ৷ পূৰ্বৰ খবৰ অনুসৰি এই প্ৰকল্পৰ আকাৰে বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ বান্ধ হিচাপে গণ্য কৰা চীনৰ নিজা থ্ৰী গৰ্জ বান্ধকে ধৰি বিশ্বৰ আন যিকোনো আন্তঃগাঁথনি প্ৰকল্প বামন কৰি পেলাব৷ চীনে ২০১৫ চনত তিব্বতৰ সৰ্ববৃহৎ ৰ.প্ত বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰৰ জাম হাইড্ৰ’ পাৱাৰ ষ্টেচন চলাবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল, যাৰ ফলত ভাৰতত উদ্বেগ প্ৰকাশ পাইছে ৷ ভাৰতত উদ্বেগ সৃষ্টি হৈছে কাৰণ এই বান্ধটোৱে চীনক পানীৰ সোঁত নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰাই নহয়, ইয়াৰ আকাৰ আৰু পৰিসৰে যুদ্ধৰ সময়ত সীমান্তৱৰ্তী অঞ্চল বানপানীৰ বাবে বেইজিঙক বৃহৎ পৰিমাণৰ পানী এৰি দিবলৈও সক্ষম কৰিব পাৰে ৷ একে সময়তে অৰুণাচল প্ৰদেশৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ ওপৰতো ভাৰতে এটা বান্ধ নিৰ্মাণ কৰি আছে ৷
ভাৰত আৰু চীনে ২০০৬ চনত সীমা অতিক্ৰম কৰা নদীৰ সৈতে জড়িত বিভিন্ন বিষয়ৰ ওপৰত আলোচনা কৰিবলৈ এ’পাৰ্ট লেভেল মেকানিজম [ELM] স্থাপন কৰিছিল, যাৰ অধীনত চীনে বানপানীৰ সময়ত ব্ৰহ্মপুত্ৰ আৰু ছতলেজ নদীৰ বিষয়ে জলবিজ্ঞানৰ তথ্য ভাৰতক প্ৰদান কৰে ৷ যোৱা বছৰৰ ১৮ ডিচেম্বৰত ভাৰত আৰু চীনৰ সীমান্ত সম্বন্ধীয় বিশেষ প্ৰতিনিধি [এছ আৰ], ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তা উপদেষ্টা [এন এছ এ] অজিত ডোভাল আৰু চীনৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰী ৱাং য়ীৰ মাজত অনুষ্ঠিত আলোচনাত সীমা অতিক্ৰম কৰা নদীৰ সৈতে জড়িত তথ্য ভাগ-বতৰা কৰাৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হয়৷ ব্ৰহ্মপুত্ৰ বান্ধটোৱে অভিযান্ত্ৰিক দিশত বৃহৎ প্ৰত্যাহ৩ানৰ সৃষ্টি কৰিছে কাৰণ প্ৰকল্পৰ স্থানটো টেকটনিক প্লেটৰ সীমাত অৱস্থিত য’ত সঘনাই ভূমিকম্প হয়৷ বিশ্বৰ চাল বুলি গণ্য কৰা তিব্বতৰ মালভূমি টেকটনিক প্লেটৰ ওপৰত অৱস্থিত হোৱাৰ বাবে সঘনাই ভূমিকম্পৰ সন্মুখীন হয় ৷ কিন্তু যোৱা বছৰৰ ডিচেম্বৰ মাহত প্ৰকাশ কৰা এক আনুষ্ঠানিক বিবৃতিত ভূমিকম্প সম্বন্ধীয় উদ্বেগ দূৰ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা হৈছিল, য’ত কোৱা হৈছিল যে জলবিদু্যৎ প্ৰকল্পটো নিৰাপদ আৰু পৰিৱেশ সুৰক্ষাক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়া৷ ইয়াত কোৱা হৈছে যে বিস্তৃত ভূতাত্ত্বিক অন্বেষণ আৰু প্ৰযুক্তিগত উন্নতিৰ জৰিয়তে প্ৰকল্পটোৰ বিজ্ঞানভিত্তিক, নিৰাপদ আৰু উচ্ছমানৰ উন্নয়নৰ বাবে এক সুদৃঢ় ভেটি স্থাপন কৰা হৈছে ৷ ব্ৰহ্মপুত্ৰ তিব্বতৰ মালভূমিৰ মাজেৰে বৈ গৈ পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ গভীৰ খাদ গঠন কৰে৷ বৰষুণৰ অন্যতম অঞ্চলত নিৰ্মাণ হ’ব এই বান্ধ৷
